Απ' τα "Μονοπάτια των Άστρων" και πάλι

[Περσεφόνη]

Με την ευκαιρία αυτής της συζήτησης περί ηρώων και ηρωικών πράξεων θαρρώ πως πρέπει να κάνω μια αναφορά στον Τζόζεφ Κάμπελλ, ο οποίος ήταν συγγραφέας και πανεπιστημιακός δάσκαλος που ασχολήθηκε όλη του τη ζωή με το μύθο του ήρωα αλλά και γενικότερα με το μύθο. ΄Εχει γράψει πολλά βιβλία σχετικά με θέματα παγκόσμιας μυθολογίας. Στα ελληνικά ξέρω πως έχει μεταφραστεί ο "΄Ηρωας με τα χίλια πρόσωπα". Βιβλίο που απευθύνεται σ΄αυτούς που τους ενδιαφέρει ιδιαίτερα η συγκριτική μυθολογία αναφορικά με το αρχέτυπο του ήρωα.

Αλλά για όσους ενδιαφέρονται γενικότερα για το πως λειτουργεί ο μύθος σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο προτείνω μια καταπληκτική συνέντευξη που έδωσε ο Κάμπελλ λίγο πριν πεθάνει. Κυκλοφορεί σε βιβλίο στα αγγλικά με τίτλο "The power of Myth". (Δε γνωρίζω εάν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά).

Αν με τις παραπάνω πληροφορίες "κομίζω γλαύκα ες Αθήνας" ζητώ συγγνώμη.

[DarkMoon]

Διαβάζοντας τα κείμενά σου, Περσεφόνη, από τα οποία φαίνεται ένας πλούτος γνώσεων, μου φαίνεται και ενδιαφέρουσα η πρότασή σου για το βιβλίο του Κάμπελλ, και θα την αξιοποιήσω στον καιρό της . Κι εγώ, όμως, από την πλευρά μου θα ήθελα να προτείνω σε όλους και τα συγκλονιστικά κείμενα του Ρόμπερτ Χάουαρντ, που χωρίς πολλές φιλολογικές αναλύσεις (χρήσιμες κι αυτές, φυσικά) έχουν να δώσουν τις καλύτερες αρχετυπικές περιγραφές ηρώων. Με πρώτο και καλύτερο τον Κόναν τον Βάρβαρο, ας μην ξεχνάμε και τα βιβλία "Ο Κήπος του Φόβου", "Οι Λόφοι των Νεκρών", και τα άλλα. Σίγουρα ο Γ. Μπαλάνος δεν τα μετάφρασε απλώς επειδή του άρεσαν... , κι αν βλέπουν κάποιοι σ' αυτές μόνο ηρωική φαντασία, ας δουν κι ανάμεσα στις γραμμές.
Ο ήρωας δρα όπως δρα γιατί είναι σε επαφή με τον πυρήνα της ύπαρξής του. Όσοι έχουμε διαβάσει και τις "Περιπέτειες του Νόρθγουεστ Σμιθ", μπορούμε να αγγίξουμε και μια άλλη πλευρά της ηρωικής ψυχοσύνθεσης, (εκτός από την Κοσμική Βιοδυναμική που αναφέρεται συχνά σ' αυτές τις ιστορίες), αυτής του προσωπικού τοτέμ του καθενός... Τεράστιο θέμα αλλά μου φαίνεται αναπόσπαστο από το ζήτημα της ηρωικής ζωής και πράξης.
Αν δεν ζητώ πολλά, θα ήθελα πάνω σ' αυτό τη γνώμη όσων έχουν νιώσει αυτή τη δύναμη να ξυπνά μέσα τους, και το πώς και πού είναι ικανή να οδηγήσει. Χμμμ...

[Κουνούπι]

Ξεκινήσαμε από τους πραγματικούς "ήρωες" των βιβλίων της Ιστορίας και προχωράμε σε δημιουργήματα της Μυθολογίας και της ΕΦ!
Είναι μια μελαγχολική και γλυκιά διαπίστωση: απ' τη μια αποδεικνύεται πως η πραγματικότητα είναι πολύ φτωχή για να χωρέσει το όνειρο, απ' την άλλη όμως, αυτό το τελευταίο παίρνει την εκδίκησή του.

Δεν μπορώ να ζήσω χωρίς ήρωες (αν και στην πορεία έχω αναθεωρήσει τα πρότυπά μου).
Η περίφημη "κοινωνική ζωή", με τους συμβιβασμούς και τις μικρότητές της, έχει κυριαρχήσει μέσα και έξω μας σαν επιδημία πανούκλας.
Το Matrix είναι εδώ, ενωμένο, δυνατό!
Η αδρεναλίνη διώκεται περισσότερο κι απ' την ηρωίνη, καθώς έχουμε μάθει ότι πρέπει να υπακούμε σε χίλιους-δυο νόμους, θεσμούς, κανονισμούς και "ρεαλιστικές επιδιώξεις".
Κι ο τέλειος, άπιαστος ήρωας είναι η απόπειρα δραπέτευσής μας για έναν κόσμο που το δίκιο δεν καθορίζεται από το δικηγόρο, αλλά άπ' τις ορμόνες μας.
Σε όρους της Νομικής Επιστήμης, αυτό ονομάζεται JUS NATURALE (σημαίνει: Φυσικό Δίκαιο, όχι Φυσικός Χυμός) και το εγχειρίδιο προσθέτει ότι "δεν υπάρχει κάτι τέτοιο, διότι το δίκαιο είναι ανάλογο προς την εκάστοτε διαμόρφωση μιας ορισμένης κοινωνίας".
Και όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει όταν καταπιέζουμε τις ορμόνες μας (τους Φυσικούς Χυμούς μας): εμφανίζονται ψυχοσωματικές ασθένειες, κατάθλιψη και εξελίσσεται η Επιστήμη της Κοινωνιολογίας -που δεν είναι παρά ο εσωτερικός κανονισμός της φυλακής μας.

Ο Θεός των κουνουπιών δεν μ' έχει αξιώσει να κάνω "ηρωικές πράξεις" -ακόμα. Πάντως, δεν μπορώ να ζήσω χωρίς ήρωες. Προς το παρόν, χαίρομαι γιατί κατάφερα να ζήσω χωρίς βαρβάρους.

Είχα το βιβλίο του Κάμπελ και το χάρισα όταν ήμουν μικρό και άμυαλο κουνουπάκι. Το έχω σκεφτεί πολλές φορές, όμως ντρέπομαι να το ζητήσω πίσω...

"Ο Θεός των κουνουπιών έχει προβοσκίδα" -Κουνούπι

[lyngas]

Οι ήρωες όπως περιγράφονται και σκιαγραφούνται επιδρούν στο ατομικό και συλλογικό ασυνείδητο μέσω του μεσσιανικού χαρακτήρα τους. Στην προσπάθεια έκφρασης του ήρωα που μας έχουν εμφυτεύσει, καταλήγεις βορά στα πολυβόλα του Στάλινγκραντ ( ο τότε Ρώσσος στρατιώτης είχε το δικαίωμα να διαλέξει ανάμεσα στα γερμανικά και ρωσικά πυρά ).

[Περσεφόνη]

Αγαπητοί μου,

Γράφει το Κουνούπι> "Ο τέλειος, άπιαστος ήρωας είναι η απόπειρα δραπέτευσής μας για έναν κόσμο που το δίκαιο δεν καθορίζεται από το δικηγόρο αλλά από τις ορμόνες μας, ... από τους φυσικούς χυμούς μας".

Μα και βέβαια δραπετεύουμε από τους νόμους της οργανωμένης κοινωνίας που οι δικηγόροι και τα συναφή επαγγέλματα έχουν κράτος και επανάσταση και με εφαλτήριο τα όνειρά μας (ναι, ναι, ντόπα είναι κι αυτά) οδεύουμε για τη μυθική Θούλη, ή τον κήπο των Εσπερίδων, όταν μας επιτρέπεται και αυτό... Και σαν έφηβοι επενδύουμε τη ψυχούλα μας σε διάφορες ιδέες, απόψεις, πρόσωπα ακόμη και πράγματα... Και τρέχουμε πίσω από λογής καρότα. Γιατί, θα μου πείτε, γιατί... Γιατί χτυπάμε το κεφάλι μας στους τοίχους της φυλακής μας?

Γιατί δεν έχουμε καταφέρει -μέχρι σήμερα- να κάνουμε ένα "κλικ", που γίνεται κατά καιρούς και μετά, πουφ!, χάνεται και νάμαστε, πάλι απ΄την αρχή της ανηφόρας. ΄Ενα μικρούλι "κλικ" να δούμε τη ζωή μας από ηρωικής πλευράς, δηλαδή να γίνουμε εμείς οι ήρωές μας, να βρούμε, όχι το μύθο που μας εκφράζει, αλλά το μύθο που εκφράζεται από μας...

Και για να γίνω πιο σαφής, ένα καλό παράδειγμα αποτελεί το θέμα της ταινίας "Μάτριξ". Μήπως θυμάστε τί συμβαίνει στον ήρωα της ταινίας λίγο πριν το τέλος της? Επιτέλους, για τους υπόλοιπους χαρακτήρες της ταινίας αλλά και για μας τους θεατές, αναγνωρίζει τη δύναμή του και τότε το μάτριξ, η φυλακή του, καταλύεται. Οι κυνηγοί του και οι σφαίρες τους παύουν ως δια μαγείας να τον αγγίζουν. Πίστεψε επιτέλους ότι είναι ο "ήρωας" και δια μιάς άλλαξε και η πραγματικότητά του. Δεν είχε σημασία πια γι΄αυτόν αν ήταν ο διαλεχτός ή όχι, διότι έγινε ο διαλεχτός... Μόνο τότε βγήκε από την κινούμενη άμμο του Μάτριξ και τώρα μπορεί να τραβήξει και άλλους από το βάλτο... (όχι τον παράδεισο των Κουνουπιών)... (Απαντάει αυτό κάπως την ερώτησή σου Σκοτεινό Φεγγάρι? Και με την ευκαιρία σ΄ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια σχετικά με τα κείμενά μου).

Ψηλά τη σημαία της Επανάστασης!
Με επαναστατικούς χαιρετισμούς,
Περσεφόνη

[Στράτος]

Ποιά είναι άραγε τα χαρακτηριστικά που οδηγούν στο να αποδοθεί σε κάποιον η λέξη ήρωας!

Το πρόβλημα είναι ότι η αναγνώριση κάποιου ως ήρωα γίνεται εάν και μόνο εάν αυτός εξυπηρετεί τις αξίες που οι εκάστοτε κρατούντες επιθυμούν να επιβάλλουν στους υπόλοιπους (ξέρετε τώρα...φιλοπατρία. δικαιοσύνη κτλ.) Αν τυχόν υποσκάπτει αυτές τις αξίες, στην καλύτερη αγνοείται, στη δε χειρότερη... Ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή στην αρχαία Ελλάδα. Οι τριακόσιοι του Λεωνίδα ήταν οπωσδήποτε ήρωες, έτσι; Χωρίς να θέλω να αμφισβητήσω τον ηρωισμό τους, θέλω απλώς να εκφράσω μια απορία μου. Γιατί οι εκατόν τόσοι (δεν θυμάμαι τον ακριβή αριθμό) Θεσπιείς δεν αναφέρονται; Θα ήθελα εδώ να θυμίσω ότι στη μάχη των Θερμοπυλών έλαβαν μέρος με δική τους αποκλειστικά πρωτοβουλία (και ενώ ο Δήμος Θεσπιέων είχε αποφασίσει την παράδοσή του στους Πέρσες) και οι παραπάνω Θεσπιείς. 'Ομως σε αυτούς δεν έχει αποδοθεί ο χαρακτηρισμός του ήρωα, ούτε και τους μνημονεύει κάποια αναμνηστική στήλη όπως η γνωστή για τους Λακεδαιμόνιους-Ώ ξείν...ότι τάδε κείμεθα ΤΟΙΣ ΚΕΙΝΩΝ ΡΗΜΑΣΙ ΠΕΙΘΟΜΕΝΟΙ.- Νομίζω βέβαια ότι σε αυτό το τελευταίο βρίσκεται και όλο το "ζουμί" της υπόθεσης. Επειδή υπακούσαμε στις διαταγές τους. Αν δηλαδή δεν τις ακολουθούσαμε ... ποιοί ήρωες τώρα! Ωραία εξύμνηση ελεύθερων ανθρώπων που λειτουργούν ... βάσει προγραμματισμού. Και μη μου πείτε ότι αυτά έγιναν μόνο τότε λόγω του στρατιωτικά προσανατολισμένου πολιτεύματος της Σπάρτης και δεν εξακολουθούν και σήμερα να ισχύουν.
Και γιατί σήμερα τα διδασκόμαστε κι εμείς ενώ αποσιωπείται η πράξη των Θεσπιέων; Μα γιατί αποτελούν κακό παράδειγμα -άνθρωποι που αποφασίζουν ελεύθερα σύμφωνα με τη συνείδησή τους χωρίς να τους δώσουμε την άδειά μας-που ακούστηκε αυτό, απαράδεκτο, που θα πάμε έτσι, καταδικάζονται ...στην λήθη.
Πέρα από πολέμους και μεγάλα ηρωικά κατορθώματα-χωρίς αυτά να αποκλείονται- ο ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος δεν μπορεί να συμβαδίζει τυφλά με μαζικές ιδεολογίες και άνωθεν επιβαλλόμενα "ιδανικά"-χωρίς πάλι αυτό να σημαίνει ότι δεν μπορεί να υποστηρίζει κάποια από αυτά, αλλά έχοντας πάντα το δικαίωμα της αμφισβήτησής τους.
Σκέφτεται και δρα σύμφωνα με αυτά που ο ίδιος πιστεύει. Άλλωστε κανείς δεν κάνει πράγματα για τους άλλους και μόνο, κάνει αυτά που του δίνουν βαθιά ικανοποίηση κι αν αυτό βοηθάει και κάποιους άλλους τόσο το καλύτερο, ( το προνόμιο να μοχθούν για τους άλλους και μόνον το έχουν ως γνωστόν μόνο οι πολιτικοί...για το λαό ντε).
Αν πάλι καταφέρει κάτι "ηρωικό" (κάπως μου έρχεται αυτή η λέξη) και πρωροποριακό , τι καλύτερο. Τι; Αν θα τον πούν "ήρωα"; Άντε πάλι! Κάποιες μειονότητες, ίσως. Αν αναδειχτεί και επίσημα τέτοιος τότε μάλλον θα είναι ...ύποπτο.

ΣΤΡΑΤΟΣ

[Περσεφόνη]

Αγαπητέ Στράτο,

Βρίσκω πως είναι φοβερά δύσκολο να οδεύσεις εν γνώσει σου προς το θάνατο έχοντας πλήρη επίγνωση ότι εξυπηρετείς αξίες επιβεβλημένες από μια απρόσωπη εξουσία. Νομίζω πως οι περισσότεροι άνθρωποι που θυσίασαν τη ζωή τους για τα ιδανικά τους καθόλη τη διάρκεια της ιστορίας ήσαν άνθρωποι που πίστευαν βαθιά σ΄αυτά και οι ενέργειές τους ήσαν αυτόβουλες και όχι υπαγορευμένες από κάποια μυστήρια αρχή.

Βέβαια όλοι ζούμε μέσα σε ένα συγκεκριμένο κοινωνικό πλαίσιο, το οποίο με τη σειρά του υπαγορεύει αξίες και ιδανικά όπως "πατρίδα, θρησκεία, οικογένεια" και άλλα παρεμφερή. Μέσα σ΄αυτό το πλαίσιο ορισμένοι άνθρωποι παραμένουν με χρυσά γράμματα στην Ιστορία για τις πράξεις τους. Θα έλεγα πως υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ηρώων, αυτοί που ακολουθούν ένα συγκεκριμένο πεπρωμένο υπαγορευμένο από τις ιστορικές συγκυρίες μέσα στις οποίες ζουν ή γίνονται τυχαία, γιατί έτυχε να βρεθούν στον κατάλληλο τόπο, την κατάλληλη στιγμή και δεδομένης της φύσης τους ενήργησαν κατά ηρωικό τρόπο, έτσι, χωρίς να το επιδιώξουν ή να το... προγραμματίσουν. (Υπάρχει και μια τρίτη κατηγορία, η κατηγορία των αφανών ηρώων, αλλά αυτό αποτελεί ιδιαίτερο κεφάλαιο...)

Αναφέρεις το παράδειγμα των Λακεδαιμονίων. Μερικές φορές κάνουμε το λάθος, κατά τη γνώμη μου, να κρίνουμε τα ιστορικά γεγονότα με τα δεδομένα της εποχής μας, βγάζοντας έτσι εύκολα συμπεράσματα. Ποιοί ήσαν οι 300 και γιατί θυσιάστηκαν? Να μια ερώτηση που δεν έχει απάντηση, ακόμη και είχαν σωθεί συνεντεύξεις τους λίγο πριν τη μάχη... Γιατί μείναν αυτοί στην ιστορία και όχι οι Θεσπιείς? Θα έχεις προσέξει ότι μερικές φορές η Ιστορία μεροληπτεί υπέρ συγκεκριμένων γεγονότων αποσιωπώντας άλλα. Σκοπιμότητα? Μπορεί, αλλά τόσους αιώνες μετά? Και εδώ πρέπει να γίνει η διάκριση ανάμεσα στην επιστήμη της Ιστορίας και την ιστορική έρευνα από τη μια μεριά και την εκλαϊκευμένη μορφή της... ΄Ισως να φταίει η φτωχή και μίζερη παιδεία μας, οι αιώνες σκοταδιού, απόκρυψης, παραποίησης ή και καταστροφής των αληθινών στοιχείων για λόγους σκοπιμότητας... Και όσο πιο κοντά χρονικά είμαστε στα γεγονότητα τόσο πιο ανακριβείς οι καταγραφές τους. Εδώ μάλιστα τίθεται ένα πολύ δύσκολο ερώτημα> πόσο ακριβής και πλήρης μπορεί να είναι η καταγραφή ενός ιστορικού γεγονότος? Τρέχα βρες...

΄Ενα είναι το καίριο> αν οι 300 και οι λοιποί, πέρα και πάνω από τις διαταγές της Σπάρτης, δεν είχαν υπερασπίσει τότε τα στενά των Θερμοπυλών, η Ιστορία όπως την ξέρουμε (και όσο την ξέρουμε) σήμερα, σίγουρα θα είχε άλλη μορφή και γι΄αυτό το λόγο και μόνο είναι και θα παραμείνουν στον αιώνα ΄Ηρωες, με την παλιά καλή κλασική έννοια του όρου!

Σε χαιρετώ,
Περσεφόνη

[Κουνούπι]

Φαντάζομαι πως αρκετοί Ναζί ή Σταυροφόροι μαχητές (για να πάρουμε δύο απ' τους κλασικούς κακούς της Ιστορίας) πίστευαν πραγματικά στα ιδανικά για τα οποία πολεμούσαν, και θυσιάστηκαν οικειοθελώς στο βωμό αυτών των αξιών.
Η περιφρόνηση του θανάτου μπορεί και να οφείλεται σε αυτοεξαπάτηση ή σε ελαφρομυαλιά.

Το κουνούπι, πάντως, δηλώνει ότι μόνο για δυο πράγματα δέχεται να θυσιαστεί: υπερασπίζοντας είτε τον κουνουποεαυτό του είτε αυτούς που αγαπάει.
Όλα τ' άλλα είναι πολύ θολά για να εμπνεύσουν αφοσίωση που κατανικά το φόβο του θανάτου!

"Η κόλαση των κουνουπιών έχει κουνουπιέρες" -Κουνούπι

[Περσεφόνη]

Αγαπητοί μου,
΄Εχετε δίκαιο να με προσγειώνετε που και που. Ουσιαστικά δε διαφωνώ μαζί σας. Σίγουρα αυτά που λέτε αποτελούν μέρος της αλήθειας, φευ! Αλλά να, καμιά φορά ξεχνιέμαι και φορώ τα ροζ γυαλιά περισσότερο από ό,τι επιτρέπεται... Και πως να το πιστέψω, ότι δεν υπήρξαν ποτέ ήρωες σ΄αυτή τη γη; Γίνεται;
Περσεφόνη

[Κουνούπι]

Κατά βάθος όλοι μας -άνθρωποι, θεοί και κουνούπια- αποζητάμε ηρωικά πρότυπα.
Αλλιώς δε θα γράφαμε εδώ πέρα, θα είχαμε γίνει πολιτικοί καριέρας.
Στην πορεία, ο καθένας αναθεωρεί τις αξίες του και ξεσκαρτάρει "ήρωες" του παρελθόντος που δημιουργήθηκαν σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας.

Η λαχτάρα για τον ατόφιο Ήρωα οδηγεί στην αποκαθήλωση "ηρώων" με δημόσιες σχέσεις -ή που ο θρύλος πήρε την τρίχα τους και την έκανε τριχιά.
Τι να πω; Έχω μείνει έντρομο το έντομο από το μέγεθος της πλαστογραφίας και της υπερτιμολόγησης στον τομέα της Ηρωικής Οικονομίας!

Θα προσπαθήσω να βρω έναν ορισμό του Ήρωα για να δούμε αν και πού συμφωνούμε όλοι.

"Ochlerotatus taeniorhynchus" -Κουνούπι